B&B Op het goede pad
Unesco Werelderfgoed: Koloniën van Weldadigheid
Na de Bataafs-Franse tijd, waarin de Fransen de Nederlanden bezetten, liet Napoleon ons land als 'Koninkrijk der Armen' achter. In 1818 ontwierp Generaal Johannes van den Bosch een ambitieus plan om de armoede te bestrijden. De Maatschappij van Weldadigheid werd opgericht. Deze maatschappij stichtte vijf Nederlandse en twee Belgische landbouwkoloniën, met als koploper de Proefkolonie Frederiksoord in Zuid-West Drenthe. Armlastige mensen uit de grote stad kwamen hier vrijwillig naartoe en kregen werk en onderdak in ruil voor arbeid op het land. Kort daarna werden ook Wilhelminaoord en Willemsoord opgericht. Er kwamen scholen en kerken en er was een eigen ziekenfonds. Dit werden de Vrije Koloniën die het begin waren van de verzorgingsstaat.
Generaal van den Bosch ontwikkelde zijn plannen verder en stichtte ook Onvrije Koloniën, oftewel Dwangkoloniën, voor landlopers, bedelaars en weeskinderen die niet vrijwillig wilden verhuizen. Zij werden In Veenhuizen, Ommerschans en Merksplas (België) 'verpleegd tot een beter bestaan'.
De dwangkolonie Veenhuizen was van 1875 tot 1983 een gesloten en zelfvoorzienend gevangenisdorp waar men alleen mocht wonen als men er ook werkte. Ook nu nog zijn er meerdere gevangenissen in gebruik waar honderden mannelijke gedetineerden hun straf uitzitten.
In het Gevangenismuseum, dat midden in het dorp staat, ontdek je alles over de gevangenissen van toen en nu. Welke straffen werden er toegepast, hoe sliepen de gevangenen, wat deden ze. Je mag ook een modern cellenblok bezoeken en de Boevenbus, de vroeger duizenden gevangenen vervoerden, rijdt langs de gevangenissen en langs veel rijksmonumenten met opschriften als Orde en Tucht en Werk en Bid waarvan er in Veenhuizen meer dan honderd staan. Een gids vertelt onderweg alles over het dorp.
Er zijn veel wandelroutes in Veenhuizen en in de andere Koloniën. De uitdagendste is het nieuwe Koloniepad een wandeling van 42 kilometer van Frederiksoord naar Veenhuizen, dwars door de natuur. Je kunt deze wandeling ook in etappes lopen.